Dziedziczenie przedsiębiorstwa – zarząd sukcesyjny
Bardzo duża część podmiotów gospodarczych w Polsce to jednoosobowe czy rodzinne działalności. Często jednak dysponujące niemałym kapitałem i dużą grupą zatrudnionych. Ustawodawca chcąc ograniczyć negatywne ekonomicznie skutki sytuacji w przypadku śmierci właściciela, w 2018r. wprowadził w życie instytucje zarządu sukcesyjnego.
Właścicielami przedsiębiorstwa są oczywiście spadkobiercy. Niemniej niekoniecznie musza się oni znać na prowadzeniu działalności czy danej branży. Ustawa daje im dlatego możliwość ustanowienia zarządcy zwanego zarządcą sukcesyjnym.
W przypadku gdy jest kilku spadkobierców do powołania zarządcy potrzebna jest zgoda osób, którym łącznie przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku większy niż 85%. Wymagana jest forma aktu notarialnego.
Prawa do powołania zarządcy wygasa po dwóch miesiącach od śmierci spadkodawcy.
Ograniczyć ewentualne spory można powołując zarządcę jeszcze za życia właściciela. Właściciel wskazuje taką osobę, (za jej zgodą) i dokonuje odpowiedniego wpisu w Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej. Zarządca musi być pełnoletni, mieć pełną zdolność do czynności prawnych (nie może być nim np.ubezwłasnowolniony), nie może mieć też orzeczonego prawomocnie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej danego rodzaju. Zarządca w tym wypadku zaczyna działać z chwilą śmierci przedsiębiorcy.
Wyznaczony zarządca prowadzi przedsiębiorstwo na rachunek właściciela. Ma przy tym prawo występowania przed Sądem, jak i do czynności pozasądowych, w szczególności administracyjnych.
W poważniejszych kwestiach tzw. przekraczających zakres zwykłego zarządu musi mieć jednak zgodę wszystkich właścicieli. W braku takiej zgody może dokonać takiej czynności jedynie za zezwoleniem sądu.
Zarząd trwa dwa lata licząc od śmierci właściciela. Sąd z wyjątkowych powodów może przedłużyć zarząd do lat 5.
Zarządca może zrezygnować z pełnienia swej funkcji lub zostać odwołany przez przedsiębiorcę. Możliwe jest również odwołanie przez sąd w przypadku rażącego naruszenia obowiązków.
Przedsiębiorstwo w spadku jest traktowane jako podatnik podatku dochodowego i podatku VAT a przychód jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej. Posługuje się NIP-em zmarłego przedsiębiorcy.
adw.Andrzej Pazdyga
Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Dziennik Ustaw · 2018; poz. 1629.