Bardzo duża część podmiotów gospodarczych w Polsce to jednoosobowe czy rodzinne działalności. Często jednak dysponujące niemałym kapitałem i dużą grupą zatrudnionych. Ustawodawca chcąc ograniczyć negatywne ekonomicznie skutki  sytuacji w przypadku śmierci właściciela, w 2018r. wprowadził w życie instytucje zarządu sukcesyjnego.

Właścicielami przedsiębiorstwa są oczywiście spadkobiercy. Niemniej niekoniecznie musza się oni znać na prowadzeniu działalności czy danej branży. Ustawa daje im dlatego możliwość ustanowienia zarządcy zwanego zarządcą sukcesyjnym.

W przypadku gdy jest kilku spadkobierców do powołania zarządcy potrzebna jest zgoda osób, którym łącznie przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku większy niż 85%. Wymagana jest forma aktu notarialnego.

Prawa do powołania zarządcy wygasa po dwóch miesiącach od śmierci spadkodawcy.

Ograniczyć ewentualne spory można powołując zarządcę jeszcze za życia właściciela. Właściciel wskazuje taką osobę, (za jej zgodą) i  dokonuje odpowiedniego wpisu w Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej. Zarządca musi być pełnoletni, mieć pełną zdolność do czynności prawnych (nie może być nim np.ubezwłasnowolniony), nie może mieć też orzeczonego prawomocnie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej danego rodzaju. Zarządca w tym wypadku zaczyna działać z chwilą śmierci przedsiębiorcy.

Wyznaczony zarządca prowadzi przedsiębiorstwo na rachunek właściciela.  Ma przy tym prawo występowania przed Sądem, jak i  do czynności pozasądowych, w szczególności administracyjnych.

W poważniejszych kwestiach tzw. przekraczających zakres zwykłego zarządu musi mieć jednak zgodę wszystkich właścicieli. W braku takiej zgody może dokonać takiej czynności jedynie za zezwoleniem sądu.

Zarząd trwa dwa lata licząc od śmierci właściciela. Sąd z wyjątkowych powodów może przedłużyć zarząd do lat 5.

Zarządca może zrezygnować z pełnienia swej funkcji lub zostać odwołany przez przedsiębiorcę. Możliwe jest również odwołanie przez sąd w przypadku rażącego naruszenia obowiązków. 

Przedsiębiorstwo w spadku jest traktowane jako podatnik podatku dochodowego i podatku VAT  a przychód jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej. Posługuje się NIP-em zmarłego przedsiębiorcy.

adw.Andrzej Pazdyga

Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Dziennik Ustaw · 2018; poz. 1629.

Umowa najmu obok sprzedaży jest niewątpliwie jedną z najczęściej występujących na rynku nieruchomości. Idealnym byłoby gdyby zawsze relacje między najemcą a wynajmującym (czyli dającym lokal), przebiegały bezproblemowo. Czasem jednak pojawiają się sytuację gdy z różnych powodów umowę trzeba rozwiązać.

Wypowiedzenie podlega różnym regułom w zależności od czasu trwania umowy

Umowę bezterminową gdy czynsz jest płatny miesięcznie można wypowiedzieć na trzy miesiące naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego (np. umowę chce wypowiedzieć z dniem 31 stycznia to wypowiedzenie winno zostać  złożone do 31 października).

W przypadku umów na czas określony sytuacja jest inna. Muszą wystąpić szczególne okoliczności.

Zgodnie z ustawą o ochronie praw lokatorów wynajmujący może wypowiedzieć umowę w kilku przypadkach.

Najczęściej ma to miejsce gdy lokator jest w zwłoce z zapłatą czynszu czy innych opłat za używanie lokalu. Zaległość musi obejmować co najmniej trzy pełne okresy płatności. Co więcej wynajmujący musi wcześniej na piśmie ostrzec najemcę o zamiarze wypowiedzenia i dać mu jeszcze miesięczny termin na zapłatę.

Najem może być wypowiedziany także gdy lokator podnajął go lub użyczył choćby w części innej osobie bez pisemnej zgody właściciela.

Wypowiedzenie jest też dopuszczalne jeśli zamieszkujący mimo pisemnego upomnienia używa lokalu sprzecznie z umową lub niezgodnie z przeznaczeniem (np. otworzył w nim bez pozwolenia działalność). Podobnie gdy zaniedbuje obowiązki, dopuszczając do powstania szkód lub niszczy urządzenia przeznaczone do wspólnego korzystania przez mieszkańców. Wreszcie gdy w sposób rażący lub uporczywy wykracza przeciw porządkowi domowemu czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali (np. powtarzające się nocne głośne imprezy).

Opuszczenie lokalu jest konieczne również gdy wymaga on opróżnienia w związku z koniecznością rozbiórki lub remontu.

Wynajmujący może najem wypowiedzieć nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego.

Najemca przy umowach terminowych może natomiast próbować rozwiązać najem bez zachowania terminów wypowiedzenia jeśli wykaże, iż lokal ma wady, które zagrażają zdrowiu domowników.

 

Adw.Andrzej Pazdyga.