Kredyty frankowe (indeksowane) – klauzule niedozwolone
Kredyty hipoteczne, indeksowane kursem franka szwajcarskiego, cieszyły się długi czas w Polsce sporą popularnością.
Wykorzystywały to banki wprowadzając w umowach zapisy obecnie przyjmowane przez Sądy jako niedozwolone-tzw.klauzule abuzywne. Klazula abuzywna to najprościej mówiąc niedozwolone postanowienie umowne. Konsument nie miał szans na ich negocjowanie, a stawiały go one od razu na starcie w gorszej sytuacji. Słowem były rażąco krzywdzące dla konsumentów.
Podstawowym z takich zapisów jest klauzula, iż kredyt przelicza się na franki szwajcarskie zgodnie z tabelą kursową obowiązującą w banku. Nie ma przy tym żadnych wskazówek w jaki sposób bank ustala sobie taki kurs w tabeli. Może go zatem oznaczać w sposób dowolny a kredytobiorca nie ma żadnej wiedzy na ten temat. Ponadto wypłata kredytu następuje po kursie kupna natomiast jego spłata po kursie sprzedaży-znów wg. tabel ustalanych przez bank. Oczywiste jest, iż kurs sprzedaży jest wyższy niż kupna a bank dodatkowo na tym zarabia.
Dowolne ustalanie kursu kupna i sprzedaży – na podstawie nieznanych kredytobiorcy kryteriów, a także różnicowanie wypłaty i spłaty właśnie na kurs kupna i sprzedaży są najczęściej podnoszonymi zarzutami w procesach sądowych. Dodać trzeba, iż Sądy z reguły przyznają rację pokrzywdzonym.
Bank jest bowiem profesjonalistą i swojej wiedzy, uprzywilejowanej pozycji, nie powinien wykorzystywać naruszając interesy klienta.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w marcu 2019r. wskazał, że abuzywny warunek umowny należy uznać za nigdy nie istniejący, wobec czego nie może on wywierać żadnych skutków w sferze konsumenta.
Pozytywne dla kredytobiorców orzeczenia Trybunału i wyroki polskich sadów spowodowały szereg spraw przeciw bankom o zwrot nadpłaconych kwot kredytów. Instytucje finansowe maja rzecz jasna odmienne zapatrywanie na rzetelność zawieranych umów i nie uznają swojej winy w zakresie narzucanych klientom postanowień.
Warto jednak przytoczyć wyrok Sądu Najwyższego z 24 października 2018r.-konsekwencją stwierdzenia abuzywności klauzuli umownej jest działająca ex lege sankcja bezskuteczności niedozwolonego postanowienia. Skutki bezskuteczności mają zaś chronić konsumenta a nie niewłaściwie działającego profesjonalistę.
Adwokat Toruń – Andrzej Pazdyga.
